ทุกข์เพราะขาดที่พึ่งในการใช้ชีวิต ทำอย่างไร ?

เรื่องความทุกข์ ใครๆ ก็ต้องทุกข์ ทุกสรรพสิ่งล้วนตกอยู่ในทุกข์ ทุกข์ ซึ่งแปลว่า สภาวะที่ไม่ว่าใครก็ทนทานได้ยาก สมดังพุทธสุภาษิตสอนใจว่า

ทุกฺขํ  อนาโถ  วิหรติ. 

อ่านว่า  ทุกขัง  อะนาโถ  วิหะระติ 

แปลว่า  คนไร้ที่พึ่ง  มีชีวิตอยู่อย่างทุกข์ยากลำบาก

ไม่ว่าใครก็ตาม ต้องเข้าใจให้ถ่องแท้ เมื่อเกิดมาบนโลกใบนี้ จำต้องพึ่งพาผู้อื่นเป็นธรรมดา จะบอกว่าไม่จำเป็น อยู่คนเดียวได้ เช่นนี้เป็นไปไม่ได้ เพราะมนุษย์เกิดมาก็อยู่ร่วมกับสังคมแล้ว ตอนเด็กก็พึ่งพ่อแม่เลี้ยงดู วัยศึกษาก็พึ่งครูบาอาจารย์ช่วยสอนสั่ง วัยทำงานก็พึ่งองค์กร วัยชราก็พึ่งพาบุตรหลานช่วยเลี้ยงดูจนสิ้นลมหายใจทุกคนไป

ดังนั้น ผู้เขียนจึงสรุปเองว่า คนเราเกิดมาไม่ว่าใคร ต้องมีที่พึ่ง 2 ประเภทหลัก คือ

1. ที่พึ่งทางกาย  ดังกล่าวเบื้องต้นแล้ว พึ่งพ่อแม่ พึ่งครูบาอาจารย์ พึ่งพาองค์กร พึ่งพาเพื่อนร่วมชาติ พึ่งพาบุตรหลานในยามแก่ชรา

2. ที่พึ่งทางใจ  คือคำสั่งสอน หลักธรรมะ ที่จะช่วยเยียวยาจิตเยียวยาใจ ให้มีภูมิต้านทานเวลาเกิดปัญหา มีสติปัญญาคิดรอบคอบแก้ไข ใช้ชีวิตได้ต่อไป

สิ่งสำคัญที่สุดตามหลักพระพุทธศาสนาสอนไว้คือ ต้องฝึกพึ่งพาตนเองให้ได้ก่อน ดังหัวข้อธรรมะคือ นาถกรณธรรม แปลว่า ธรรมะสำหรับสร้างที่พึ่ง ให้เกิดมีแก่ตนเอง มีอยู่ 10 ประการ คือ

1. ศีล  ฝึกรักษากาย วาจา ให้สงบเย็น เรียบร้อย

2. พาหุสัจจะ  ฝึกศึกษาเล่าเรียน รับฟัง เรียนรู้สิ่งต่างๆ ให้มากๆ

3. กัลยาณมิตตตา ฝึกคบค้าเสวนากับเฉพาะกัลยาณมิตร เพื่อนดีดี ผู้มีศีลธรรม จริยธรรมอันดีงาม จะได้รับคำแนะนำแต่สิ่งดีดี

4. โสวจัสสตา ฝึกเป็นคนว่านอนสอนง่าย ไม่ถือมานะทิฐิ

5. กิงกรณีเยสุ ทักขตา ฝึกเป็นคนขยันทำในสิ่งที่ควรทำ อันไหนเหมาะอันไหนดี ก็ทำสิ่งนั้น

6. ธัมมกามตา ฝึกใฝ่หาแต่สิ่งที่ถูกที่ควรตามหลักธรรม

7. วิริยารัมภะ ฝึกตั้งความเพียร ในหนทางที่ดีที่ชอบด้วยธรรม

8. สันโดษ ฝึกรู้จักพอเพียง สันโดษ ใช้ชีวิตอย่างสมถะ เหมาะกับสถานะของตน

9. สติ ฝึกคิดให้รอบคอบก่อนจะทำสิ่งใด อย่าให้อารมณ์นำเหตุผล

10. ปัญญา ฝึกนำความรู้ต่างๆ มาวิเคราะห์เหตุและผล รู้สิ่งที่ถูกที่ควร

ดังนั้น จึงมีพุทธสุภาษิตตอกย้ำอีกว่า

สนาถา  ภิกฺขเว  วิหรถ, มา อนาถา,  ทุกฺขํ  อนาโถ  วิหรติ.

อ่านว่า สะนาถา ภิกขะเว วิหะระถ, มา อะนาถา, ทุกขัง อะนาโถ วิหะระติ

แปลว่า ภิกษุทั้งหลาย พวกท่านจงอยู่อย่างมีที่พึ่งเถิด, อย่าเป็นคนไร้ที่พึ่งเลย, คนที่ไร้ที่พึ่ง ย่อมมีชีวิตอยู่เป็นทุกข์ยากลำบาก

(ทสนาถกรณธรรมสูตร ทสกนิบาต อังคุตตรนิกาย)

by Mr.One 14 มี.ค.2565