บทธัมมจักกัปปวัตตนสูตร เป็นพระธรรมเทศนากัณฑ์แรกในพระพุทธศาสนา (พระปฐมเทศนา)

(บทขัดธัมมจักกัปปวัตตนสูตร, ภาษาบาลีไทย)

อนุตฺตรํ  อภิสมฺโพธึ,        สมฺพุชฺฌิตฺวา  ตถาคโต,

ปฐมํ  ยํ  อเทเสสิ,        ธมฺมจกฺกํ  อนุตฺตรํ,

สมฺมเทว  ปวตฺเตนฺโต,        โลเก  อปฺปฏิวตฺติยํ,

ยตฺถากฺขาตา  อุโภ  อนฺตา,        ปฏิปตฺติ  จ  มชฺฌิมา,

จตูสฺวาริยสจฺเจสุ,        วิสุทฺธํ  ญาณทสฺสนํ,

เทสิตํ  ธมฺมราเชน,        สมฺมาสมฺโพธิกิตฺตนํ,

นาเมน  วิสฺสุตํ  สุตฺตํ,        ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนํ,

เวยฺยากรณปาเฐน,        สงฺคีตนฺตมฺภณาม  เส .

(บทสวดธัมมจักกัปปวัตตนสูตร, ภาษาบาลีไทย)

เอวมฺเม  สุตํ  . 

เอกํ  สมยํ  ภควา  พาราณสิยํ  วิหรติ  อิสิปตเน  มิคทาเย .

ตตฺร  โข  ภควา ปญฺจวคฺคิเย  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  . 

 

เทฺวเม  ภิกฺขเว  อนฺตา ปพฺพชิเตน  น  เสวิตพฺพา, 

โย  จายํ  กาเมสุ  กามสุขลฺลิกานุโยโค, 

หีโน  คมฺโม  โปถุชฺชนิโก  อนริโย  อนตฺถสญฺหิโต, 

โย  จายํ  อตฺตกิลมถานุโยโค, 

ทุกฺโข  อนริโย  อนตฺถสญฺหิโต  . 

 

เอเต  เต  ภิกฺขเว  อุโภ  อนฺเต  อนุปคมฺม,  มชฺฌิมา  ปฏิปทา  ตถาคเตน  อภิสมฺพุทธา, 

จกฺขุกรณี  ญาณกรณี  อุปสมาย  อภิญฺญาย  สมฺโพธาย  นิพฺพานาย  สํวตฺตติ .

 

กตมา  จ  สา  ภิกฺขเว  มชฺฌิมา  ปฏิปทา  ตถาคเตน  อภิสมฺพุทธา,

จกฺขุกรณี  ญาณกรณี  อุปสมาย  อภิญฺญาย  สมฺโพธาย  นิพฺพานาย  สํวตฺตติ . 

 

อยเมว  อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค . 

เสยฺยถีทํ . 

 

สมฺมาทิฏฺฐิ  สมฺมาสงฺกปฺโป, 

สมฺมาวาจา  สมฺมากมฺมนฺโต, 

สมฺมาอาชีโว  สมฺมาวายาโม,

สมฺมาสติ  สมฺมาสมาธิ . 

 

อยํ  โข  สา  ภิกฺขเว  มชฺฌิมา  ปฏิปทา  ตถาคเตน  อภิสมฺพุทธา, 

จกฺขุกรณี  ญาณกรณี  อุปสมาย  อภิญฺญาย  สมฺโพธาย  นิพฺพานาย  สํวตฺตติ .

 

อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ, 

ชาติปิ  ทุกฺขา,  ชราปิ  ทุกฺขา,  มรณมฺปิ  ทุกฺขํ, 

โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาปิ  ทุกฺขา, 

อปฺปิเยหิ  สมฺปโยโค  ทุกฺโข, 

ปิเยหิ  วิปฺปโยโค  ทุกฺโข,

ยมฺปิจฉํ  น  ลภติ  ตมฺปิ  ทุกฺขํ, 

สงฺขิตฺเตน  ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา  ทุกฺขา . 

 

อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขสมุทโย  อริยสจฺจํ  . 

ยายํ  ตณฺหา  โปโนพฺภวิกา  นนฺทิราคสหคตา,

ตตฺร  ตตฺราภินนฺทินี . 

เสยฺยถีทํ . 

กามตณฺหา  ภวตณฺหา  วิภวตณฺหา . 

 

อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขนิโรโธ  อริยสจฺจํ  . 

โย  ตสฺสาเยว  ตณฺหาย  อเสสวิราคนิโรโธ  จาโค  ปฏินิสฺสคฺโค  มุตฺติ  อนาลโย . 

 

อิทํ  โข  ปน  ภิกฺขเว  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทา  อริยสจฺจํ . 

อยเมว  อริโย  อฏฺฐงฺคิโก  มคฺโค . 

เสยฺยถีทํ . 

สมฺมาทิฏฐิ  สมฺมาสงฺกปฺโป, 

สมฺมาวาจา  สมฺมากมฺมนฺโต,

สมฺมาอาชีโว  สมฺมาวายาโม,

สมฺมาสติ  สมฺมาสมาธิ .

 

อิทํ  ทุกฺขํ  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ *  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ,

อาโลโก  อุทปาทิ . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขํ  อริยสจฺจํ  ปริญฺเญยฺยนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขํ   อริยสจฺจํ  ปริญฺญาตนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

อิทํ  ทุกฺขสมุทโย  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขสมุทโย  อริยสจฺจํ  ปหาตพฺพนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ,

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขสมุทโย  อริยสจฺจํ  ปหีนนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ,

จกฺขุ  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

อิทํ  ทุกฺขนิโรโธ  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ,

อาโลโก  อุทปาทิ, 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขนิโรโธ  อริยสจฺจํ  สจฺจิกาตพฺพนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขนิโรโธ  อริยสจฺจํ  สจฺฉิกตนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  .

 

อิทํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทา  อริยสจฺจนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทา  อริยสจฺจํ  ภาเวตพฺพนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

ตํ  โข  ปนิทํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทา  อริยสจฺจํ  ภาวิตนฺติ  เม  ภิกฺขเว, 

ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ, 

จกฺขุ*  อุทปาทิ,  ญาณํ  อุทปาทิ, 

ปญฺญา  อุทปาทิ,  วิชฺชา  อุทปาทิ, 

อาโลโก  อุทปาทิ  . 

 

ยาวกีวญฺจ  เม  ภิกฺขเว  อิเมสุ  จตูสุ  อริยสจฺเจสุ, 

เอวนฺติ  ปริวฏฺฏํ  ทฺวาทสาการํ  ยถาภูตํ  ญาณทสฺสนํ  น  สุวิสุทฺธํ  อโหสิ . 

 

เนว  ตาวาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก, 

สสฺสมณพฺราหฺมณิยา  ปชาย  สเทวมนุสฺสาย, 

อนุตฺตรํ  สมฺมาสมฺโพธึ  อภิสมฺพุทฺโธ  ปจฺจญฺญาสึ . 

 

ยโต  จ  โข  เม  ภิกฺขเว  อิเมสุ  จตูสุ  อริยสจฺเจสุ 

เอวนฺติ  ปริวฏฺฏํ  ทฺวาทสาการํ  ยถาภูตํ  ญาณทสฺสนํ  สุวิสุทฺธํ อโหสิ . 

 

อถาหํ  ภิกฺขเว  สเทวเก  โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก, 

สสฺสมณพฺราหฺมณิยา  ปชาย  สเทวมนุสฺสาย, 

อนุตฺตรํ  สมฺมาสมฺโพธึ  อภิสมฺพุทฺโธ  ปจฺจญฺญาสึ . 

 

ญาณญฺจ  ปน  เม  ทสฺสนํ  อุทปาทิ,

อกุปฺปา  เม  วิมุตฺติ, 

อยมนฺติมา  ชาติ, 

นตฺถิทานิ  ปุนพฺภโวติ  . 

 

อิทมโวจ ภควา. 

อตฺตมนา  ปญฺจวคคิยา  ภิกฺขู  ภควโต  ภาสิตํ  อภินนฺทุํ  .

อิมสฺมิญฺจ  ปน  เวยฺยากรณสฺมึ  ภญฺญมาเน, 

อายสฺมโต  โกณฺฑญฺญสฺส  วิรชํ  วีตมลํ,

ธมฺมจกฺขุ*  อุทปาทิ, 

ยงฺกิญจิ  สมุทยธมฺมํ  สพฺพนฺตํ  นิโรธธมฺมนฺติ .

 

ปวตฺติเต  จ  ภควตา  ธมฺมจกฺเก, 

ภุมฺมา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุ, 

เอตมฺภควตา  พาราณสิยํ  อิสิปตเน  มิคทาเย 

อนุตฺตรํ  ธมฺมจกฺกํ  ปวตฺติตํ, 

อปฺปฏิวตฺติยํ  สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน  วา, 

เทเวน  วา  มาเรน  วา,

พฺรหฺมุนา  วา  เกนจิ  วา  โลกสฺมินฺติ .

 

ภุมฺมานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

จาตุมฺมหาราชิกา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ .   

จาตุมฺมหาราชิกานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

ตาวตึสา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ, 

ตาวตึสานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา,  

 

ยามา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

ยามานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

ตุสิตา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

ตุสิตานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

นิมฺมานรตี  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

นิมฺมานรตีนํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

ปรนิมฺมิตวสวตฺตี  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

ปรนิมฺมิตวสวตฺตีนํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

พฺรหฺมปาริสชฺชา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

พฺรหฺมปาริสชฺชานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

พฺรหฺมปโรหิตา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

พฺรหฺมปโรหิตานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

มหาพฺรหฺมา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

มหาพฺรหฺมานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

ปริตฺตาภา  เทวา   สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

ปริตฺตาภานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

อปฺปมาณาภา  เทวา   สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

อปฺปมาณาภานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

อาภสฺสรา เทวา   สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

อาภสฺสรานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

ปริตฺตสุภา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

ปริตฺตสุภานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

อปฺปมาณสุภา  เทวา   สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

อปฺปมาณสุภานํ  เทวานํ  สททํ  สุตวา, 

 

สุภกิณฺหกา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

สุภกิณฺหกานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

เวหปฺผลา  เทวา   สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

เวหปฺผลานํ  เทวานํ สทฺทํ  สุตวา, 

 

อวิหา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

อวิหานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

อตปฺปา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุ๊ . 

อตปฺปานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

สุทสฺสา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

สุทสฺสานํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

สุทสฺสี  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

สุทสฺสีนํ  เทวานํ  สทฺทํ  สุตวา, 

 

อกนิฏฺฐกา  เทวา  สทฺทมนุสฺสาเวสุํ . 

 

เอตมฺภควตา  พาราณสิยํ  อิสิปตเน  มิคทาเย 

อนุตฺตรํ  ธมฺมจกฺกํ  ปวตฺติตํ, 

อปฺปฏิวตฺติยํ  สมเณน  วา  พฺราหฺมเณน  วา,

เทเวน  วา  มาเรน  วา  พฺรหฺมุนา  วา  เกนจิ  วา  โลกสฺมินฺติ .

 

อิติห  เตน  ขเณน  เตน  มุหุตฺเตน, 

ยาว  พฺรหฺมโลกา สทฺโท  อพฺภุคคจฺฉิ.

 

อยญฺจ  ทสสหสฺสี  โลกธาตุ, 

สงฺกมฺปิ  สมฺปกมฺปิ  สมฺปเวธิ . 

อปฺปมาโณ  จ  โอฬาโร  โอภาโส  โลเก  ปาตุรโหสิ . 

อติกฺกมฺเมว  เทวานํ  เทวานุภาวํ . 

 

อถโข  ภควา  อุทานํ  อุทาเนสิ , 

อญฺญาสิ  วต  โภ  โกณฺฑญฺโญ, 

อญฺญาสิ  วต  โภ  โกณฺฑญฺโญติ, 

 

อิติหิทํ  อายสฺมโต  โกณฺฑญฺญสฺส, 

อญฺญาโกณฺฑญฺโญเตฺวว  นามํ  อโหสีติ .

หมายเหตุตรง  *

• ผู้เขียนเห็นว่า ต้องเป็น  "จกฺขุ  อุทปาทิ."  มิใช่ "จกฺขุํ  อุทปาทิ."
  เพราะ  จกฺขุ  เป็นศัพท์ประเภท  นปุงสกลิงค์  แจกวิภัตตินามตรงกับ  วตฺถุ
  และใช้เป็นปฐมาวิภัตติ  เอกวจนะ  จึงมีรูปเป็น
  
  1.  ปฐมาวิภัตติ  เอกวจนะ  คือ  จกฺขุ  ->  วตฺถุ  ตรงกัน
  
  2.  ทุติยาวิภัตติ  เอกวจนะ  คือ  จกฺขุํ  ->  วตฺถุํ  ตรงกัน