ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No. คำบาลี ธาตุ คำแปล สาระเพิ่มเติม
1 อปโลกิต ลุช พระนิพพาน, อปโลกิตธรรม

- น ปลุชฺชนภาวํ คจฺฉติ, เตน วา วิญฺายตีติ อปโลกิตํ
ธรรมที่ไม่ถึงความเสื่อม หรือภาวะที่ปรากฏตามสภาพไม่เสื่อมนั้น
(น+ป บทหน้า ลุช ธาตุในความหมายว่าเสื่อม, พินาศ
อิ อาคม ตปัจจัย, พฤทธิ์ อุ เป็น โอ, แปลง ช เป็น ก, ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

2 อปราธ รธ โทษ, ความผิด, ความล่วงเกิน, ความละเมิด

- อปคโต ราโธ เยน โส อปราโธ
ภาวะเป็นเหตุให้ปราศจากความสำเร็จ (อป+ราธ)

- อปรชฺฌติ เอเตนาติ อปราโธ
ภาวะเป็นเหตุให้ทำผิด
(อป บทหน้า รธ ธาตุในความหมายว่าเบียดเบียน, ทำร้าย
ณ ปัจจัย, ทีฆะ อ เป็น อา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

3 อปรปฺปตฺติย ผู้ไม่เชื่อคนอื่น, ผู้ไม่มีคนอื่นเป็นปัจจัย, ผู้ไม่เชื่องมงาย

- น ปโร ปตฺติโย สทฺทหาตพฺโพ เอตสฺส อตฺถีติ อปรปฺปตฺติโย
ผู้ไม่มีคนอื่นที่พึงถึง
(น+ปร+ปตฺติย, แปลง น เป็น อ, ซ้อน ปฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

4 อปรปฺปจฺจย อิ ผู้ไม่เชื่อคนอื่น, ผู้ไม่มีคนอื่นเป็นปัจจัย, ผู้ไม่เชื่องมงาย

- น ปโร ปจฺเจตพฺโพ เอตสฺสอตฺถีติ อปรปฺปจฺจโย
ผู้ไม่มีคนอื่นที่พึงเชื่อ
(น+ปร+ปติ บทหน้า อิ ธาตุในความหมายว่าถึง, เป็นไป
อ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, อิ เป็น ย, ตฺย เป็น จฺจ, ซ้อน ปฺ,
พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

5 อปรณฺณ, อปรนฺน อปรัณณชาติ, อาหารอื่นนอกจากข้าว เช่น ถั่ว งา ผัก

- ปุพฺพณฺณาทิโต อปรภาเค ปวตฺตมนฺนํ อปรณฺณํ
พื้นที่เป็นไปในภายหลังบุพพัณชาติ คือพึงกินทีหลังข้าว
(อปร+อนฺน, แปลง นฺน เป็น ณฺณ, คงรูปไว้ไม่แปลงบ้าง)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

6 อปรโคยาน, อมรโคยาน อปรโคยานทวีป, ทวีปอปรโคยาน

- คเวน ยนฺติ เอตฺถาติ โคยานํ,
อปรญฺจ ตํ โคยานญฺจาติ อปรโคยานํ

ทวีปที่ผู้คนเดินทางด้วยโคซึ่งเป็นอีกทวีปหนึ่งจากทวีปใหญ่อื่น
(อปร+โคยาน)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

7 อปมาร, อปสฺมาร โรคลมบ้าหมู, โรคลมชัก

- สรณํ สาโร, อปคโต สาโร เอตสฺมาติ โส อปมาโร
โรคที่มีที่พึ่งไปปราศแล้ว คือปราศจากสติรู้สึกตัว
(อป+สาร, แปลง ส เป็น ม)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

8 อปเทส ทิสิ ข้ออ้าง, ข้ออ้างอิง, การชี้แจง

- อปทิสียติ อิจฺฉิตตฺโถ เอเนนาติ อปเทโส
คำเป็นเครื่องชี้แจงข้อความที่ต้องการ
(อป บทหน้า ทิสิ ธาตุในความหมายว่าสวด
ณ ปัจจัย, พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

9 อปทาน ทา การตัด, พฤติกรรม, กรรมที่เคยประพฤติมา

- อปทียนฺติ โทสา เอเตน ลูยนฺติ ฉิชฺชนฺติ วาติ อปทานํ
กรรมเป็นเครื่องตัดโทษทั้งหลาย
(อป บทหน้า ทา ธาตุในความหมายว่า ตัด
ยุ ปัจจัย, แปลง ยุ เป็น อน)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

10 อปถ ทางผิด, ไม่ใช่ทาง

- อคนฺตพฺพปถภาวโต อเปตํ ปถํ อปถํ
ทางที่ไม่ควรไป (อ+ปถ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

11 อปณฺณก ปณ ไม่ผิด, ถูก

- วิรุทฺธโวหาเรน น ปณาเมตีติ อปณฺณโก
ภาวะที่ไม่น้อมไปตามโวหารว่าผิด
(น บทหน้า ปณ ธาตุในความหมายว่ายกย่อง
ณฺวุ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, ณฺวุ เป็น อก, ซ้อน ณฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

12 อปจฺจ ปต เหล่ากอ, เชื้อสาย, เทือกเถา, บุตรชาย

- ชาเตน นรเก น ปตนฺติ อเนนาติ อปจฺจํ
ผู้เกิดมาเป็นเหตุให้พ่อแม่ไม่ตกนรก
(น บทหน้า ปต ธาตุในความหมายว่าตกไป
ย ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, ตฺย เป็น จฺจ)

- น ปตติ น วิจฺฉินฺทติ วํโส เอเตนาติ อปจฺจํ
ผู้เป็นเหตุให้วงศ์ตระกูลไม่ตกไป คือไม่ขาดสูญไป
(เหมือนวิ.ต้น)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

13 อปจิติ จิ การบูชา, การทำพลีกรรม

- อปจายนํ อปจิติ
การบูชา (อป บทหน้า จิ ธาตุในความหมายว่า บูชา ติ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

14 อปจายนา จาย การนับถือ, ความประพฤติอ่อนน้อม, ความถ่อมตน

- อปจายนฺติ ปูชาวเสน สามีจึ กโรนฺติ เอตายาติ อปจายนา
กุศลเจตนาเป็นเหตุให้นับถือกัน
(อป บทหน้า จาย ธาตุในความหมายว่าบูชา, นับถือ
ยุ ปัจจัย, แปลง ยุ เป็น อน)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

15 อปจย จาย การบูชา, การเคารพ, การนับถือ

- อปจายตีติ อปจโย
ภาวะที่นับถือ
(อป บทหน้า จาย ธาตุในความหมายว่าบูชา, นับถือ
อ ปัจจัย, รัสสะ อา เป็น อ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

16 อปจย จิ ความสิ้นไป, ความหมดไป

- อปจิยเตติ อปจโย
ภาวะที่สิ้นไป
(อป บทหน้า จิ ธาตุในความหมายว่าสิ้นไป
ณ ปัจจัย, พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

17 อปกฺกม กม การหนี, การล่าถอย, การหนีเอาตัวรอด

- อป วชฺเชตฺวา กมนํ อปกฺกโม
การหลีกถอยไป
(อป บทหน้า กม ธาตุในความหมายว่าก้าวไป
อ ปัจจัย, ซ้อน กฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

18 อนฺวย อิ วงศ์, ตระกูล, เชื้อสาย

- อนฺวยติ อเนนาติ อนฺวโย
ภาวะเป็นเหตุให้ตระกูลเป็นไปต่อไป
(อนุ บทหน้า อิ ธาตุในความหมายว่าเป็นไป
อ ปัจจัย, แปลง อุ เป็น ว, พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

19 อนฺน อท การกิน, ของกิน, ข้าวสุก, อาหาร

- อทิตพฺพนฺติ อนฺนํ
สิ่งอันเขากิน (อท ธาตุในความหมายว่ากิน
ต ปัจจัย, แปลง ต เป็น นฺน, ลบ ท)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

20 อนฺธการ กร ความมืด, ความมืดมนอนธการ

- อนฺธํ หตทิฏฺฐิสตฺติกํ โลกํ กโรตีติ อนฺธกาโร
ภาวะที่ทำโลกให้มืดคือทำให้ส่ำสัตว์มองไม่เห็น
(อนฺธ บทหน้า กร ธาตุในความหมายว่าทำ
ณ ปัจจัย, พฤทธิ์ อ เป็น อา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

หนังสือสวดมนต์ข้ามปี