• update: 20/04/2024

ไตรสิกขา ขั้นของการปฏิบัติศาสนา ***

๑. “ไตรสิกขา” มีความสำคัญเพื่อการดับทุกข์อันเกิดจากอุปาทาน
- ทุกข์ที่เกิดจากอุปาทานมีหลายระดับ จึงต้องมีวิธีแก้ ๓ ชั้น ศีล สมาธิ ปัญญา
- ชั้นที่ ๑ "ศีล" การประพฤติกาย วาจา ไม่ให้เกิดโทษ ทั้งแก่ตนและผู้อื่น
- ชั้นที่ ๒ "สมาธิ" การฝึกบังคับจิต ให้อยู่ในภาวะที่พร้อมทำหน้าที่
- ชั้นที่ ๓ "ปัญญา" ความรู้แจ้งสิ่งทั้งปวงตามที่เป็นจริง
- ความเข้าใจกับความรู้แจ้ง แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
- ความเห็นแจ้งต้องเกิดจากประสบการณ์ มีผลทำให้จิตเบื่อหน่าย คลายจากสิ่งยึดถือ
- ความเบื่อหน่ายกับความเห็นแจ้ง แยกจากกันไม่ได้
- ความพ้นทุกข์มีได้เพราะความเห็นแจ้ง ไม่ใช่เพราะความเข้าใจตามหลักเหตุผล
- ความรู้แจ้ง มีได้เพราะดำเนินตามสีลสิกขา สมาธิสิกขา ปัญญาสิกขา
- คำว่า "สิกขา" หมายถึง การลงมือปฏิบัติด้วยกาย วาจา ใจ จริง มิใช่การขีดเขียนท่องจำ

๒. & ldquo;สีลสิกขา” ข้อปฏิบัติเบื้องต้นเพื่อเตรียมความพร้อมสู่ความรู้แจ้ง
- ศีล ช่วยให้ชีวิตสงบสุข เป็นฐานสำคัญของการทำสมาธิ
- ผู้ที่มีชีวิตปรกติสุข จะทำสมาธิก็ทำได้ง่าย
- ศีลที่ดี จะต้องเป็นศีลที่ขัดเกลาความประพฤติ จนเป็นที่พอใจของพระอริยเจ้า
- ศีลตามแบบของพระอริยเจ้าเทานั้น จึงจะเป็นที่ตั้งที่เจริญของสมาธิ

๓. “สมาธิ” ขั้นฝึกฝนอบรมจิตให้พร้อมแก่การนำไปใช้ประโยชน์
- สมาธิมีประโยชน์มาก จำเป็นแก่งานและบุคคลทุกประเภท
- สมาธิที่ได้รับการฝึกฝน ใช้ประโยชน์ได้มากกว่าสมาธิตามธรรมชาติ
- ผู้ฝึกฝนสมาธิย่อมบังคับจิตให้มีสมรรถภาพเหนือคนธรรมดาจะทำได้
- สมาธิเป็นคุณธรรมพิเศษ ย่อมให้ผลตอบแทนที่พิเศษ
- โลกยิ่งวุ่น สมาธิยิ่งจำเป็น

๔. ฝึกสมาธิถูกต้อง “ปัญญา” คือความเห็นแจ้งก็เกิด
- เมื่อจิตไม่พร้อม ปัญหาเกิด ก็ยากจะแก้
- จิตพร้อม ปัญญาเกิด ปัญหาก็แก้ได้
- พระพุทธเจ้าทรงรู้ทุกข์และดับทุกข์ได้ ก็ด้วยจิตตั้งมั่นในสมาธิ
- ปัญหายากง่าย แก้ได้สบายด้วยสมาธิ
- จะแก้ปัญหา สมาธิและปัญญาต้องสัมพันธ์กัน
- ได้สมาธิ เพราะอาศัยปัญญา ปัญญาแก่กล้า เพราะสมาธิเป็นฐาน
- คนที่มีปัญญานำหน้า สมาธิคอยหนุน คิดการใดก็ว่องไวเฉียบคม
- คนที่มีสมาธินำหน้า ปัญญาคอยหนุน จะรัดกุมรอบคอบ
- ชีวิตปลอดภัย เพราะใช้ปัญญาและสมาธิอย่างกลมกลืน

๕. ความเห็นแจ้ง จนเกิดความรู้สึกเบื่อหน่ายคลายจากสิ่งที่หลง คือ ปัญญาในพุทธศาสนา
- เมื่อจิตเบื่อหน่าย ก็เป็นอิสระ พ้นจากการเป็นทาสของสิ่งทั้งปวง
- เมื่อหลุดพ้นจากความเป็นทาส จิตก็ถึงความบริสุทธิ์
- ความบริสุทธิ์แห่งจิต เป็นผลของปัญญาโดยแท้

๖. “ไตรสิกขา” เป็นหลักปฏิบัติที่สามารถตัดอุปาทาน ถอนตนจากความเป็นทาสได้จริง
- หลัก "ไตรสิกขา" ไม่ค้านกับศาสนาใด แต่ลึกซึ้งและวิเศษยิ่งกว่า
- ไตรสิกขา เป็นธรรมสากล คน สัตว์ เทวดา ก็ปฏิบัติได้

“แวะเล่าชาดก” : มักกฏชาดก ว่าด้วยลิงเจ้าเล่ห์
“ธรรมะสวัสดี” : ความจริงของชีวิต
“ความสุข” จากการเจริญสติด้วย “พุทโธ” ในชีวิตประจำวัน