ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No. คำบาลี ธาตุ คำแปล สาระเพิ่มเติม
1 อามุกฺก, อามุตฺต มุจ ผู้แต่งตัวเต็มยศ, ผู้อยู่ในเครื่องแบบ

- อามุจฺจตีติ อามุกฺโก
ผู้ห่อหุ้มตัวเต็มที่
(อา บทหน้า มุจ ธาตุในความหมายว่าปกปิด, ห่อหุ้ม
ต ปัจจัย, แปลง จฺต เป็น กฺก, ลบ จฺ ซ้อน ตฺ ได้รูปเป็น อามุตฺโต บ้าง)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

2 อามิส มิ, มส อามิส, สินบน, เหยื่อ, เหยื่อล่อ, เครื่องล่อใจ, เนื้อ

- อามียติ อนฺโต ปกฺขิยตีติ อามิสํ
สิ่งอันเขาใส่ไว้ภายใน คือใส่ล่อไว้
(อา บทหน้า มิ ธาตุในความหมายว่าใส่
สก ปัจจัย, ลบ ก)

- มจฺจุนา มรเณน อามสิตพฺพนฺติ อามิสํ
สิ่งอันความตายจับต้อง
(อา บทหน้า มส ธาตุในความหมายว่าจับต้อง
อ ปัจจัย, แปลง อ เป็น อิ)

- อามียติ อนฺโต ปกฺขิยตีติ อามิสํ
สิ่งอันธรรมชาติใส่ไว้ภายใน
(อา บทหน้า มิ ธาตุในความหมายว่าใส่
สก ปัจจัย, ลบ ก)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

3 อามาสย ท้อง, กระเพาะอาหาร

- อามสฺส อาสโย อามาสโย
ที่อาศัยของสิ่งเหม็นคาว
(อาม+อาสย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

4 อามลก, อาลมกี มล มะขามป้อม, สมอ

- โรคํ น มลตีติ อามลโก
ไม้ที่ไม่ทรงโรคไว้
(น บทหน้า มล ธาตุ ในความหมายว่าทรงไว้
ณฺวุ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, ทีฆะ อ เป็น อา, แปลง ณฺวุ เป็น อก)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

5 อามย อม, มิ, มย โรค, ความเจ็บไข้

- อมติ รุชฺชตีติ อามโย
อาการที่เสียดแทง, อาการที่เจ็บปวด
(อม ธาตุในความหมายว่าเสียดแทง, เจ็บ
อย ปัจจัย, ทีฆะ อ เป็น อา)

- อา ภุโส มิโนติ หึสตีติ อามโย
อตฺตสมงฺคีนนฺติ อามโย อาการที่เบียดเบียนร่างกายอย่างยิ่ง
(อา บทหน้า มิ ธาตุในความหมายว่าเบียดเบียน
ณ ปัจจัย, พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย)

- อามยติ อาคจฺฉตีติ อามโย
อาการที่มาเบียดเบียน
(อา บทหน้า มย ธาตุในความหมายว่าไป
อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

6 อามณฺฑ มณฺฑ, ทา ละหุ่ง

- อามณฺฑียเตติ อามณฺโฑ
ไม้ที่ถูกประดับ
(อา บทหน้า มณฺฑ ธาตุในความหมายว่าประดับ, ตกแต่ง
อ ปัจจัย)

- อามํ วาตํ, ตํ ทายตีติ อามณฺโฑ
ไม้ที่ต้านลม
(อามํ บทหน้า ทา ธาตุในความหมายว่าตัดตอน
อ ปัจจัย, แปลงนิคหิตเป็น ณฺ, ทฺ เป็น ฑฺ, ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

7 อามคนฺธ, -คนฺธิ กลิ่นคาว, กลิ่นเหม็น

- อามสฺส วสาทิวตฺถุโน คนฺโธ อามคนฺโธ
กลิ่นของสิ่งที่คาวเช่นมันเหลว
(อาม+คนฺธ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

8 อาภุชี เสม็ด, แสม, ราชดัด

- มนฺตเลขเกหิ อาภุชิตตจวนฺตตาย อาภุชี
ต้นไม้ที่มีเปลือกอันผู้เขียนมนต์ม้วนไว้ (คือใช้จารึกมนต์ได้)
(อาภุชิ+อี)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

9 อาภากร กร ดวงอาทิตย์

- อาภํ กโรตีติ อาภากโร
ผู้ทำแสงสว่าง
(อาภา บทหน้า กร ธาตุในความหมายว่าทำ
อ ปัจจัย)

- อาภานํ อากโรติ อาภากโร
ผู้เป็นต้นกำเนิดของแสงสว่าง
(อาภา+อากร)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

10 อาภา ภา อาภา, รัศมี, แสง, สว่าง, รังสี

- อา ภุโส ภาติ ทิปฺปตีติ อาภา
สิ่งที่รุ่งเรืองอย่างยิ่ง
(อา บทหน้า ภา ธาตุในความหมายว่ารุ่งเรือง
กฺวิ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

11 อาภรณ ภร อาภรณ์, การประดับ, เครื่องประดับ

- อาภริยเตติ อาภรณํ
สิ่งอันบุคคลทรงไว้, ประดับไว้
(อา บทหน้า ภร ธาตุในความหมายว่าทรง, ประดับ
ยุ ปัจจัย, แปลง ยุ เป็น อน, น เป็น ณ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

12 อาพาธ พาธ อาพาธ, ความเจ็บ่ป่วย

- อา ภุโส สตฺเต พาธติ หึสตีติ อาพาโธ
อาการที่เบียดเบียนสัตว์อย่างยิ่ง
(อา บทหน้า พาธ ธาตุในความหมายว่าเบียดเบียน
อ ปัจจัย)

- อาพาธติ จิตฺตํ วิโลเฬตีติ อาพาโธ
อาการที่รบกวนจิต
(อา บทหน้า พาธ ธาตุในความหมายว่ากวน, คน
อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

13 อาปาน ปา ร้านสุรา, โรงดื่มสุรา

- อาคนฺตฺวา ปิวนฺติ เอตฺถาติ อาปานํ
ที่เป็นที่มาดื่ม (อา บทหน้า ปา ธาตุในความหมายว่าดื่ม
ยุ ปัจจัย, แปลง ยุ เป็น อน)

- อา ภุสํ ปิวนฺติ อสฺมินฺติ อาปานํ
ที่เป็นที่ดื่มสุราประจำ
(เหมือนวิ.ต้น)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

14 อาปทา ปท ภัย, ความวิบัติ, ความหายนะ, ความเสื่อมเสีย

- อฏฺฏํ ปีฬนํ ปชฺชตีิติ อาปทา
กิริยาที่ไปบีบคั้น
(อา แทนศัพท์ บทหน้า ปท ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง
อ ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

15 อาปณิก พ่อค้า, ผู้ขายสินค้า

- อาปโณ กยวิกฺกยโวหาโร, ตํโยคา อาปณิโก
ผู้ประกอบการแลกเปลี่ยนด้วยการซื้อขาย
(อาปณ+อิก)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

16 อาปณ ปณ ตลาด, ร้านค้า, ห้างสรรพสินค้า

- อาปณยนฺเต พฺยวหารยนฺเต อสฺมินฺติ อาปโณ
ที่เป็นที่ร้องเรียก
(อา บทหน้า ปณ ธาตุในความหมายว่าพูด, เรียก
ณ ปัจจัย)

- อาคนฺตฺวา ปณนฺติ เอตฺถาติ อาปโณ
ที่เป็นที่มาซื้อขายกัน
(อา บทหน้า ปณ ธาตุในความหมายว่าซื้อขาย
อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

17 อาปคา คมุ แม่น้ำ

- อาปานํ นิวาโส อาโป (สมุทฺโท), ตํ คจฺฉตีติ อาปคา
สายน้ำที่ไหลไปสู่ทะเล
(อาป บทหน้า คมุ ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป
กฺวิ ปัจจัย อา อิตฺ., ลบ มฺ ที่สุดธาตุและ กฺวิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

18 อาป อาป, อป น้ำ, ธาตุน้ำ, สมุทร

- อปฺโปติ อาปิยติ อปฺปายตีติ อาโป
สิ่งที่เอิบอาบซึมซาบไป
(อาป ธาตุในความหมายว่าเอิบอาบ, ซึมซาบ
อ ปัจจัย)

- อาเปติ สพฺพตฺถาติ อาโป
สิ่งที่ซึมซาบไปได้ทุกที่
(เหมือนวิ.ต้น)

- อาเปติ สหชาตรูปานิ ปตฺถรตีติ อาโป
สิ่งที่แผ่ซึมซาบไปสู่สหชาตรูปคือสิ่งที่เกิดร่วม (เหมือนวิ.ต้น)

- อปฺเปติ ตํ ตํ ฐานํ วิสรตีติ อาโป สิ่งที่ไหลไปถึงที่นั้นๆ
(อป ธาตุในความหมายว่าไปถึง อ ปัจจัย, พฤทธิ์ อ เป็น อา)

- สหชาตรูปานิ อาปยติ พฺรูเหติ วฑฺเฒตีติ อาโป
สิ่งที่ช่วยให้สหชาตรูปเจริญเติบโต
(อาป ธาตุในความหมายว่าเจริญ อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

19 อานุภาว ภู อานุภาพ, กำลัง, ความยิ่งใหญ่

- อนุ ปุนปฺปุนํ ตํสมงฺคินํ ภาเวติ วฑฺเฒตีติ อนุภาโว,
อนุภาโว เอว อานุภาโว
ภาวะที่ยังผู้พร้อมมูลด้วยสิ่งนั้นให้เจริญร่ำไป
(อนุ บทหน้า ภู ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง, บรรลุ
ณ ปัจจัย, ทีฆะ อ เป็น อา, พฤทธิ์ อู เป็น โอ, แปลง โอ เป็น อาว)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

20 อานิสํส สํส, สนฺท อานิสงส์, ผล, คุณ

- อา ภุโส นีหริตฺวา สํสตีติ อานิสํโส
คุณที่นำออกมาสรรเสริญได้อย่างดียิ่ง
(อา+นิ บทหน้า สํส ธาตุในความหมายว่าสรรเสริญ อ ปัจจัย)

- อานึ สนฺทตีติ อานิสํโส
คุณที่หลั่งผลออก (อานิ บทหน้า สนฺท ธาตุในความหมายว่าไหล, หลั่ง
อ ปัจจัย, แปลง นฺ เป็นนิคหิต, ท เป็น ส)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

หนังสือสวดมนต์ข้ามปี