ระบบค้นศัพท์บาลี

ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No.	คำบาลี	ธาตุ	คำแปล	สาระเพิ่มเติม
1	อตุล		อดุล, ไม่มีที่เปรียบ, เลิศ, ประเสริฐ	- นตฺถิ เอตสฺส ตุลา อุปมา, ตุลํ วา สทิสนฺติ อตุลํ สิ่งที่ไม่มีที่เปรียบหรือสิ่งที่ไม่มีสิ่งที่เหมือน (น+ตุล, แปลง น เป็น อ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
2	อติสย	สิ	อดิศัย, ยิ่ง, มาก, เกิน	- อติกฺกมิตฺวา สยนํ ปวตฺตนํ อติสโย อาการที่เป็นไปเกินเลย (อติ บทหน้า สิ ธาตุในความหมายว่าเป็นไป ณ ปัจจัย, พฤทธิ์ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
3	อติวิสา	วิส	ชะเอมต้น	- อตีว วิสติ เภสชฺชปโยเคสูติ อติวิสา ต้นไม้ที่เข้าประกอบเครื่องยาอย่างดียิ่ง (อติ บทหน้า วิส ธาตุในความหมายว่าเข้าไป อ ปัจจัย อา อิตฺ.) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
4	อติริตฺต	ริจ	ยิ่ง,เกินไป,เหลือเดน	- อติริจฺจตีติ อติริตฺโต อาการที่รับเอาเกิน (อติ บทหน้า ริจ ธาตุในความหมายว่ารับเอา ต ปัจจัย, แปลง จฺ เป็น ตฺ, ลบสระหน้า) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
5	อติมุตฺตก	มุจ	ไม้เต็ง, ไม้อุโลก	- อติ มุจฺจติ ทาหปิตฺตมเนนาติ อติมุตฺตโก ต้นไม้เป็นเหตุให้โรคดีซ่านหลุดพ้นไปอย่างดี คือรักษาโรคดีซ่านได้ (อติ บทหน้า มุจ ธาตุในความหมายว่าหลุด, พ้น ต ปัจจัย ก สกรรถ, แปลง จฺ เป็น ตฺ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
6	อติมุตฺต	ตนุ	ลำดวน	- อติมุทํ ตโนตีติ อติมุตฺโต ต้นไม้ที่แผ่ความยินดีอย่างยิ่งไป (อติมุท บทหน้า ตนุ ธาตุในความหมายว่าแผ่, ขยาย กฺวิ ปัจจัย, แปลง ทฺ เป็น ตฺ, ลบ นฺ ที่สุดธาตุและ กฺวิ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
7	อติถิ	อต	แขก,ผู้มาเยือน,อาคันตุกะ	- อตติ คจฺฉตีติ อติถิ ผู้ไปหาเขา (อต ธาตุในความหมายว่าไปติดต่อ, สืบเนื่อง อิถิ ปัจจัย) - นตฺถิ อสฺส ติถิ, ยมฺหิ วา ตมฺหิ วา ทิวเส อาคจฺฉตีติ อติถิ ผู้ไม่มีดิถี คือไม่บอกวันเวลาที่จะมาล่วงหน้า (น+ติถิ, แปลง น เป็น อ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
8	อติจารินี	จร	หญิงชู้, ภรรยาที่นอกใจสามี	- สามิกํ อติกฺกมฺม อญฺญตฺร จรตีติ อติจารินี หญิงที่ประพฤติก้าวล่วงสามี (อติ บทหน้า จร ธาตุในความหมายว่าประพฤติ ณ ปัจจัย อินี อิตฺ., พฤทธิ์ อ เป็น อา) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
9	อตสี	อต	ฝ้าย	- อตติ วาตกมฺปิโต นิจฺจํ เวธตฺตํ ยาตีติ อตสี พื้นที่ไหวอยู่เป็นนิจ (อต ธาตุในความหมายว่าเป็นไปติดต่อ อ ปัจจัย อี อิตฺ.) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
10	อตลมฺผสฺส	ผุส	ลึก,ลึกมาก	- น เหฏฺฐิมตลํ ผุสติ เอตฺถาติ อตลมฺผสฺสํ ที่เป็นที่สัมผัสพื้นข้างล่างไม่ได้ คือหยั่งไม่ถึง (น+ตลํ บทหน้า ผุส ธาตุในความหมายว่าสัมผัส อ ปัจจัย, แปลง น เป็น อ, ไม่ลบนิคหิต, แปลงนิคหิตเป็น มฺ ซ้อน สฺ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
11	อณฺณว	วา, วิท	ห้วงน้ำ, สระน้ำ, แม่น้ำ, ทะเล, มหาสมุทร	- อณฺโณ ชลํ, โส วาติ คจฺฉติ ยสฺมินฺติ อณฺโณ พื้นที่เป็นที่ไหลไปแห่งน้ำ (อณฺณ บทหน้า วา ธาตุในความหมายว่าไป อ ปัจจัย, ลบสระหน้า) - อณฺโณ ยสฺมึ วิชฺชตีติ อณฺณโว พื้นที่เป็นที่มีน้ำ (อณฺณ บทหน้า วิท ธาตุในความหมายว่ามีอยู่, เป็นอยู่ อ ปัจจัย, ลบ ท และ อิ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
12	อณฺณ	อณ, อร	น้ำ	- อณตีติ อณฺณํ สิ่งที่ส่งเสียงได้ (อณ ธาตุในความหมายว่าส่งเสียง อ ปัจจัย, ซ้อน ณฺ) - อรติ คจฺฉตีติ อณฺณํ สิ่งที่ไหลไป (อร ธาตุในความหมายว่าไป ต ปัจจัย, แปลง ต เป็น นฺน, นฺน เป็น ณฺณ, ลบ ร ที่สุดธาตุและสระหน้า) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
13	อณฺฑูปก	คมุ	เทริด, เสวียนผ้า, เครื่องรองของบนศีรษะ	- อนฺตํ สมีปมุปคจฺฉติ อาเธยฺยสฺสาติ อณฺฑูปกํ สิ่งที่เข้าไปใกล้สุดเพื่อรองรับของ (อนฺต+อุป บทหน้า คมุ ธาตุในความหมายว่าไป,เป็นไป กฺวิ ปัจจัย, แปลง นฺต เป็น ณฺฑ, ค เป็น ก, ลบ มฺ ที่สุดธาตุและ กฺวิ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
14	อณฺฑช	ชน	นก	- อณฺฑโต ชายตีติ อณฺฑโช ผู้เกิดจากไข่ (อณฺฑ บทหน้า ชน ธาตุในความหมายว่าเกิด กฺวิ ปัจจัย, ลบ นฺ ที่สุดธาตุและ กฺวิ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
15	อณฺฑ	อม, อิฑ	ไข่,ฟองไข่,ลูกอัณฑะ	- อมนฺติ อุปฺปชฺชนฺติ เอตฺถาติ อณฺฑํ สิ่งเป็นที่ไป คือเป็นที่เกิดขึ้นแห่งสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย (อม ธาตุในความหมายว่าไป ฑ ปัจจัย, แปลง มฺ เป็น ณฺ) - อฑิยตี นิพฺพตฺติยตีติ อณฺฑํ สิ่งที่ถูกไข่ออกมา (อิฑ ธาตุในความหมายว่าออกไข่, วางไข่ อ ปัจจัย ลงนิคหิตอาคมที่ อิ เป็น อึ แล้วแปลงเป็น ณฺ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
16	อณุ	อณ	อณู, เล็ก, น้อย, ผอม, บาง	- สุขุมภาเวน อณติ ปวตฺตตีติ อณุ สิ่งที่เป็นไปโดยภาวะที่ละเอียด (อณ ธาตุในความหมายว่าเป็นไป อุ ปัจจัย) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
17	อณีก, อนีก	อณ	อณึก, กองทัพ	- อณตีติ อณีโก, อณีกํ หมู่พลที่ส่งเสียงดัง (อณ ธาตุในความหมายว่าส่งเสียง อีก ปัจจัย) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
18	อฑฺฒุฑฺฒ		จำนวน 3 ครึ่ง, สามครึ่ง	- อฑฺเฒน จตุตฺโถ อฑฺฒุฑฺโฒ จะครบ ๔ ด้วยอีกครึ่งหนึ่ง คืออีกครึ่งหนึ่งจึงจะเต็ม ๔ (อฑฺฒ+จตุตฺถ, แปลง จตุตฺถ กับ อฑฺฒ เป็น อฑฺฒุฑฺฒ) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
19	อฑฺฒโยค		เรือนปีกครุฑ,เพิง,เพิงหมาแหงน	- เอกปสฺเสเยว ฉทนโต อฑฺเฒน โยโค อฑฺฒโยโค เรือนที่มุงครึ่งเดียว (อฑฺฒ+โยค) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์
20	อฑฺฒติย, อฑฺฒเตยฺย		จำนวน 2 ครึ่ง, สองครึ่ง	- อฑฺเฒน ตติโย อฑฺฒติโย, อฑฺฒเตยฺโย จะครบ ๓ ด้วยอีกครึ่งหนึ่ง คืออีกครึ่งหนึ่งจึงจะเต็ม ๓ (อฑฺฒ+ตติย, แปลง ตติย กับ อฑฺฒ เป็น อฑฺฒติย, อฑฺฒเตยฺย) อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์