ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No. คำบาลี ธาตุ คำแปล สาระเพิ่มเติม
1 อร อร ซี่ล้อรถ, กำรถ

- อรติ คจฺฉติ อเนนาติ อโร
สิ่งเป็นเครื่องแล่นไปได้แห่งรถ
(อร ธาตุในความหมายว่าไป อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

2 อยฺยิกา ย่า, ยาย

(อย+ณฺวุ+อา) (ดู อยฺยก)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

3 อยฺยก อรห, อย ปู่, ตา

- ปูชาวิเสสํ อรหตีติ อยฺยโก
ผู้ควรซึ่งของบูชาต่างๆ
(อรห ธาตุในความหมายว่าควร
ณฺวุ ปัจจัย, แปลง รห เป็น ย, ณฺวุ เป็น อก, ซ้อน ยฺ)

- เนตฺเตหิ อยิตพฺพาติ อยฺยโก
ผู้ต้องไปด้วยดวงตาทั้งหลาย คือมีตาพร่ามัว
(อย ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง
ณฺวุ ปัจจัย, แปลง ณฺวุ เป็น อก, ซ้อน ยฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

4 อยฺย อย พระคุณเจ้า, พระผู้เป็นเจ้า, ผู้เป็นใหญ่, ผู้ปกครอง, เจ้านาย, ผู้สูงศักดิ์

- อยิตพฺโพ อุปคนฺตพฺโพติ อยฺโย
ผู้ควรเข้าไปหา
(อย ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง ย ปัจจัย)

- สปฺปุริเสหิ อยิตพฺโพ อุปคนฺตพฺโพติ อยฺโย
ผู้อันพวกสัตบุรุษเข้าไปหา (เหมือนวิ.ต้น)

- เสฏฺฐภาเวน อยียเต ญายเตติ อยฺโย
ผู้อันคนรู้จักทั่วไปว่าเป็นผู้ประเสริฐ
(อย ธาตุในความหมายว่ารู้ ย ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

5 อโยฆน, อโยฆ ค้อนเหล็ก, พะเนินเหล็ก

- อยโส อโยมโย วา ฆโน อโยฆโน
ก้อนแห่งเหล็กหรือก้อนที่ทำด้วยเหล็ก
(อย+ฆน, แปลง อ เป็น โอ แบบมโนคณะ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

6 อโยคฺค สากตำข้าว

- อโย อคฺเค โกฏิยํ อสฺสาติ อโยคฺคํ
วัตถุที่มีเหล็กอยู่ที่ปลาย
(อย+อคฺค, แปลง อ เป็น โอ แบบมโนคณะ, ลบสระหลัง)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

7 อยน อย ถนน, ทาง

- อยติ คจฺฉติ เอตฺถาติ อยนํ
ที่เป็นที่เดิน
(อย ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป
ยุ ปัจจัย, แปลง ยุ เป็น อน)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

8 อย อิ บุญ, ความดี

- เอติ อิมสฺมา สุขนฺติ อโย
แดนที่มาแห่งความสุข
(อา+อิ ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง
อ ปัจจัย, ลบสระหน้า, แปลง อิ เป็น ย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

9 อย อย ความสุข

- อยติ อสฺสาทิยตีติ อโย
ภาวะที่แช่มชื่น
(อย+อ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

10 อย อย ความเจริญ

- วิวิธสมฺปตฺติโย อยนฺติ เอเตนาติ อโย
เหตุให้ถึงสมบัติต่างๆ
(อย ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง
อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

11 อย อย เหล็ก, โลหะ

- อยติ นานากมฺมารกิจฺเจสุ อุปโยคํ คจฺฉตีติ อโย
วัตถุที่ถึงการประกอบในกิจของช่างต่างๆ
(อย ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง
อ ปัจจัย)

- อยติ ผาลํ คจฺฉตีติ อโย 
วัตถุที่ถึงความเป็นแผ่นได้
(เหมือนวิ.ต้น)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

12 อมฺมา อม แม่, มารดา

- อมียติ คมียตี ปุตฺตธีตเรหีติ อมฺมา
ผู้อันบุตรธิดาไปหา คือเข้ามาคลอเคลีย
(อม ธาตุในความหมายว่าไป, ถึง
ม ปัจจัย อา อิตฺ., ลบสระหน้า)

- อมียเต ปูชิยเต ปุตฺตธีตเรหีติ อมฺมา
ผู้อันบุตรธิดาบูชา
(อม ธาตุในความหมายว่าบูชา
ม ปัจจัย อา อิตฺ., ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

13 อมฺภ, อพฺภ อม ก้อนหิน, ศิลา

- อมติ คจฺฉตีติ อมฺโพ
สิ่งที่เป็นไปปกติ
(อม ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป
ภ ปัจจัย, ลบสระหน้า)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

14 อมฺพุธร ธร เมฆ, เมฆฝน

- อมฺพุมุทกํ ธาเรตีติ อมฺพุธโร
ผู้อุ้มน้ำไว้
(อมฺพุ บทหน้า ธร ธาตุในความหมายว่าทรงไว้
อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

15 อมฺพุท ทา เมฆ, เมฆฝน

- อมฺพุํ ชลํ ททาตีติ อมฺพุโท
ผู้ให้น้ำ
(อมฺพุ บทหน้า ทา ธาตุในความหมายว่าให้
กฺวิ ปัจจัย, ลบสระที่สุดธาตุและ กฺวิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

16 อมฺพุชินี สระบัว, หนองบัว

- อมฺพุชยุตฺตตาย อมฺพุชินี
แหล่งน้ำที่ประกอบด้วยบัว
(อมฺพุช+อินี)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

17 อมฺพุชากร บึง, หนอง, สระ

- อมฺพุชานํ ปทฺมานํ อากโร อุปฺปตฺติฏฺฐานํ อมฺพุชากโร
ที่เกิดของบัว
(อมฺพุช+อากร)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

18 อมฺพุช ชน อัมพุช, บัว, ปลา, สัตว์เกิดในน้ำ

- อมฺพุมฺหิ ชาโต อมฺพุโช
ผู้เกิดในน้ำ
(อมฺพุ บทหน้า ชน ธาตุในความหมายว่าเกิด
กฺวิ ปัจจัย, ลบ น ที่สุดธาตุและ กฺวิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

19 อมฺพุ อมฺพ น้ำ

(อมฺพ + อุ) (ดู อมฺพ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

20 อมฺพิล อมฺพ เปรี้ยว, รสเปรี้ยว, ของเปรี้ยว, ส้ม

- อมฺพนฺติ เอเตนาติ อมฺพิลํ
สิ่งเป็นเหตุให้คนส่งเสียง
(อมฺพ ธาตุ ในความหมายว่าส่งเสียง อิล ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

หนังสือสวดมนต์ข้ามปี