ศัพท์บาลี

ตารางคำศัพท์ในระบบ ปัจจุบันมีจำนวน 621 คำ

No. คำบาลี ธาตุ คำแปล สาระเพิ่มเติม
1 อีหา อีห ความเพียร, ความพยายาม

- อีหติ เอติ วา ยาย สุภาสุภผลนฺติ อีหา
กิริยาที่เป็นเหตุให้บรรลุถึงผลทั้งที่ดีและไม่ดี
(อีห ธาตุในความหมายว่าเป็นไป, ถึง
อ ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

2 อีสา อีส งอนไถ, หางไถ

- อีสตีติ อีสา
ส่วนที่เป็นใหญ่ในการไถ
(อีส ธาตุในความหมายว่าเป็นใหญ่ อ ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

3 อีสา อีส งอนไถ, หางไถ

- อีสตีติ อีสา
ส่วนที่เป็นใหญ่ในการไถ
(อีส ธาตุในความหมายว่าเป็นใหญ่ อ ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

4 อีสธร ภูเขาอีสธร

- อีสํ มหิสฺสรํ ธาเรติ ตสฺส นิวาสฏฺฐานตฺตาติ อีสธโร
ภูเขาที่ทรงไว้ซึ่งบริเวณอันกว้างใหญ่ คือตั้งอยู่บนอาณาเขตที่กว้างใหญ่
(อีส+ธร)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

5 อีส อีส ผู้เป็นใหญ่, หัวหน้า, ผู้นำ

- อีสติ อภิภวตีติ อีโส
ผู้เป็นใหญ่
(อีส ธาตุในความหมายว่าเป็นใหญ่ อ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

6 อีริณ อีร ที่แห้งแล้ง, ทะเลทราย

- สมฺปตฺเต อีรยติ กมฺเปตีติ อีริณํ
ที่ที่ยังผูู้มาถึงให้หวั่นไหว
(อีร ธาตุในความหมายว่าหวั่นไหว อิณ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

7 อีติ อิ ความจัญไร, เสนียด, ความชั่วร้าย

- อนตฺถาย เอติ อาคจฺฉตีติ อีติ
สิ่งที่มาเพื่อความฉิบหาย
(อา บทหน้า อิ ธาตุในความหมายว่าไป
ติ ปัจจัย, ลบสระหน้า ทีฆะสระหลัง)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

8 อิหโลกิก โลกนี้, ชาตินี้, ภพปัจจุบัน

- อิหโลเก ชาตํ อิหโลกิกํ
สิ่งที่เกิดแล้วในโลกนี้ (อิหโลก+อิก)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

9 อิสฺสาส อส คันธนู, คนยิงธนู

- อุสุํ สรํ อสติ ขิปตีติ อิสฺสาโส
ผู้ยิงลูกศรไป
(อุสุ บทหน้า อส ธาตุในความหมายว่าซัดไป
ณ ปัจจัย, แปลง อุ เป็น อิ, ซ้อน สฺ, ลบสระหน้า, พฤทธิ์ อ เป็น อา)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

10 อิสฺสา อิสฺส ความริษยา, ความอิจฉา, ความชิงชัง

- อิสฺสติ สนฺเตสุปิ คุเณสุ วจสา มนสา วา โทสาโรปนํ กโรตีติ อิสฺสา
กิริยาที่ไม่พอใจในความดีทั้งที่มีอยู่ของผู้อื่น
(อิสฺส ธาตุในความหมายว่าไม่พอใจ อ ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

11 อิสฺสร ภู, อิสฺส, อีส ผู้เป็นใหญ่, ผู้ปกครอง, เจ้านาย, พระอิศวร

- อิฏฺเฐ ปภวตีติ อิสฺสโร
ผู้มีคือเกิดในภูมิที่น่าปรารถนา
(อิ บทหน้า ภู ธาตุในความหมายว่ามี, เป็น อร ปัจจัย, ซ้อน สฺ)

- อิสฺสตีติ อิสฺสโร
ผู้เป็นใหญ่
(อิสฺส ธาตุในความหมายว่าเป็นใหญ่ อร ปัจจัย)

- อีสติ อภิภวตีติ อิสฺสโร
ผู้ครอบงำ หมายถึงปกครอง
(อีส ธาตุในความหมายว่าครอบงำ อร ปัจจัย, ซ้อน สฺ, รัสสะ อี เป็น อิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

12 อิสฺส อีส หมีดำ, หมีควาย

- อิสตีติ อิสฺโส
สัตว์ที่เดินไปเรื่อยๆ
(อีส ธาตุในความหมายว่าไป,เป็นไป
อ ปัจจัย, รัสสะ อี เป็น อิ, ซ้อน สฺ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

13 อิสิคิลิ คิล ภูเขาอิสิคิล (ภูเขาที่พวกฤษีชุมนุมกันอยู่จำนวนมาก)

- อิสโย คิลตีติ อิสิคิลิ
ภูเขาที่กลืนกินฤๅษี
(อิสิ บทหน้า คิล ธาตุในความหมายว่ากลืนกิน อิ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

14 อิสิ อิส ฤษี, ฤาษี, ดาบส, นักบวช, บรรพชิต

- สีลาทิคุเณ เอสติ คเวสตีติ อิสิ
ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่
(อิส ธาตุในความหมายว่าแสวงหา อิ ปัจจัย)

- สิวํ อิจฺฉตีติ อิสิ
ผู้ปรารถนาสิวะคือพระนิพพาน
(อิส ธาตุในความหมายว่าปรารถนา อิ ปัจจัย)

- สุคตึ อิสติ คจฺฉตีติ อิสิ
ผู้ไปสู่สุคติ
(อิส ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป อิ ปัจจัย)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

15 อิส อีส หมีดำ, หมีควาย

-อิสตีติ อิโส
สัตว์ที่เดินไปเรื่อยๆ
(อีส ธาตุในความหมายว่าไป,เป็นไป
อ ปัจจัย, รัสสะ อี เป็น อิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

16 อิลี, อิลฺลี อิล มีดสั้น, เขน (เครื่องมือป้องกันอาวุธ)

- อิลติ คจฺฉตีติ อิลี
เครื่องมือที่เป็นไปปกติ
(อิล ธาตุในความหมายว่าเป็นไป
อ ปัจจัย, อี อิตฺ., ซ้อน ลฺ ได้รูปเป็น อิลฺลี บ้าง)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

17 อิรุ อิจ คัมภีร์อิรุเวท, ฤคเวท

- อิจฺจนฺเต โถมียนฺเต เทวา เอตายาติ อิรุ
เวทเป็นเครื่องใช้สรรเสริญเหล่าเทพ
(อิจ ธาตุในความหมายว่าสรรเสริญ
อุ ปัจจัย, แปลง จ เป็น ร)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

18 อิริยาปถ อิริยาบถ, อาการเคลื่อนไหวของร่างกาย

- อิริยาย ปวตฺติยา อุปายภาวโต ปโถติ อิริยาปโถ
ครรลองแห่งการเคลื่อนไหว (อริยา+ปถ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

19 อิริยา อิริย ท่าทาง, การเคลื่อนไหว, ความเป็นไป, ความเป็นอยู่

- อิริยติ ปวตฺตติ เอเตน อตฺตภาโว กายกิจฺจํ วาติ อิริยา
กิริยาเป็นเหตุเป็นไปแห่งอัตภาพหรือกิจของร่างกาย
(อิริย ธาตุในความหมายว่าไป, เป็นไป
อ ปัจจัย อา อิตฺ.)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

20 อิภปิปฺผลิ ดีปลี, ชะพลู, พริกไทย

- อิภานํ หตฺถีนํ ปิปฺผลิ อิภปิปฺผลิ
ดีปลีของช้าง หมายถึงดีปลีขนาดใหญ่
(อิภ+ปิปฺผลิ)

อ้างอิงแหล่งที่มา ศัพท์วิเคราะห์

หนังสือสวดมนต์ข้ามปี